Dzisiejszy post powstał we współpracy z Młodzieżową Radą Miasta Wrocław.
12 maja obchodzony jest Światowy Dzień Syndromu Chronicznego Zmęczenia i Zaburzeń Immunologicznych. O ile fakt istnienia zaburzeń immunologicznych nie budzi wątpliwości, o tyle temat syndromu chronicznego zmęczenia (CFS) wywołuje wiele niepewności. Poniżej prezentujemy garść informacji, przedstawionych przez badaczy eksplorujących to intrygujące zjawisko.
CFS uznawane jest za zaburzenie, które dotyczyć może od 0,1 do 2,5% populacji ogólnej. Dane przedstawione w 1994 roku ukierunkowały myślenie o tym zjawisku jako występującym z innymi kluczowymi objawami, utrzymującymi się przez minimum 6 miesięcy, umożliwiającymi pełną diagnozę CFS. Są to: gorączkami, bólami gardła i węzłów chłonnych, dolegliwościami mięśniowo-stawowymi, bólami głowy, dotkliwym osłabieniem po wysiłku. Osoba zmagająca się z CFS może także doświadczać dyskomfortu powodowanego zaburzeniami snu, uwagi czy pamięci krótkotrwałej (Fukuda i in., 1994, za: Sa´ez-Francas i in., 2012).
Etiologia CFS pozostaje nieznana a myślenie badaczy o tym problemie jest wielokierunkowe. Dotychczas przedstawiono wiele alternatywnych koncepcji, mających wyjaśnić przyczyny występowania syndromu chronicznego zmęczenia. Niektóre z nich okazały się błędne (np. hipoteza infekcyjna, sugerująca że CFS jest w rzeczywistości chorobą zakaźną), niektóre wymagają dalszej eksploracji (np. hipoteza immunologiczna, upatrująca powiązań syndromu ze zmianami w funkcjonowaniu układu odpornościowego czy hipoteza neuroendokrynna, podkreślająca rolę osi HPA i kortyzolu w powstawaniu CFS). To jednak hipoteza psychiatryczna spotkała się z bardzo optymistycznym odbiorem naukowców (Wilk, Łoza, 2018).
Diagnostyka CFS nie stanowi prostego i, tym bardziej, sprawnego procesu. By móc uzyskać rzetelne rozpoznanie, konieczne jest wykluczenie występowania innych chorób organizmalnych, w tym: anemii, niedoczynności tarczycy, cukrzycy, stwardnienia rozsianego (Chojnacka-Szawłowska, 2009, za: Kopacz, 2014) czy zaburzeń psychiatrycznych, np. depresji, dystymii. Rozpoznanie wymaga więc od pacjenta cierpliwości, a od lekarza – adekwatnej wiedzy. Warto jednak wiedzieć, iż CFS może być formalnie diagnozowane, gdyż występuje w 10. edycji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD).
Ciekawe jednak wydają się badania, które poszukują czynnika łączącego CFS z ADHD. Analizy z 2012 roku wskazały, iż ADHD jest powszechnym zaburzeniem, które występuje wśród wielu osób, spełniających kryteria CFS (Sa´ez-Francas i in., 2012). Innych badaczy zaintrygowały szlaki neuronalne, odpowiadające m.in. za objawy poznawcze w ADHD (szczególnie w tzw. “typie nieuważnym”), które być może pozostają także istotne dla powstawania objawów zmęczenia w syndromie chronicznego zmęczenia (np. Yamamoto, 2022). Temat ten wciąż budzi jednak wiele wątpliwości i prowokuje do stawiania kolejnych pytań. Czekamy na następne doniesienia badawcze!
Cytowane artykuły:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22648008/
https://www.journalsmededu.pl/index.php/neuropsych/article/download/1399/1292
https://www.sztukaleczenia.pl/pub/2014/3-4/sztuka_leczenia_45-53.pdf